به نقل از «آفتاب»

چرا دریاچه‌های ایران خشک می‌شوند؟ خشکسالی یا استخراج لیتیوم؟

تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۶۴۲۹۲

آفتاب‌‌نیوز :

خبرگزاری ایرنا، وابسته به دولت در گزارشی درباره وضعیت دریاچه ها و تالاب های ایران نوشته است: خشکیدن دریاچه‌هایی مانند ارومیه، دریاچه نمک قم، بختگان، هامون، جازموریان و … در ایران که تقریبا از اواخر دهه هفتاد نمایان شد، دلایل متعددی دارد که هر یک در جای خود قابل بررسی است. اما به استناد گزارش‌های رسانه‌ای، وجود منابع عظیم «لیتیوم» در کف این دریاچه‌ها شاید یکی از دلایل توجه ناکافی به روند خشک شدن این منابع مهم طبیعی و تعلل در احیای آن باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

لیتیوم و کاربرد آن

خبرگزاری دولت افزوده: لیتیوم یک فلز قلیایی نقره‌ای-سفید و نرم با عدد اتمی ۳ است. این عنصر در شرایط استاندارد دما و فشار سبک‌ترین فلز و کم چگالی‌ترین عنصر جامد است. به دلیل واکنش‌پذیری بالای لیتیوم، هرگز نمی‌توان آن را به صورت عنصر آزاد در طبیعت پیدا کرد و همواره در بخشی از یک ترکیب شیمیایی که بیشتر یونی است، پیدا می‌شود. از آن‌جایی که لیتیوم در آب حل می‌شود، به صورت یون در آب اقیانوس‌ها و به صورت نمک در آب‌ها و [خاک]رس هم دیده می‌شود. لیتیوم و ترکیب‌های آن کاربرد‌های فراوانی دارند از آن جمله در شیشه و سرامیک پایدار در برابر گرما، آلیاژ‌های با مقاومت بالا نسبت به وزن که در فضاپیما‌ها کاربرد دارد، باتری‌های لیتیوم خودرو‌های برقی و در مصارف پزشکی به عنوان دارو است.

بیشترین و بزرگ‌ترین دخایر لیتیوم دنیا در بولیوی و افغانستان وجود دارد که حتی تعدادی از کارشناسان یکی از دلایل کودتای بولیوی و جنگ امریکا در افغانستان به ویژه در دوران ترامپ را دسترسی به معادن غنی لیتیوم در این کشور می‌دانستند. بزرگترین معادن لیتیوم ایران هم در شرق کشور و در استان خراسان جنوبی در شهر نهبندان و اطراف بیرجند قرار دارد. بعد از آن دریاچه نمک قم، چهارمحال و بختیاری و اصفهان هم دارای این معدن هستند. این ماده یک نوع خاک معدنی هست که حتی از آب شور هم به دست می‌آید.

چند دریاچه در ایران خشک شده است؟

شاید نتوان به درستی تعداد دریاچه‌های خشک شده ایران را به دست آورد، اما برخی از آن‌ها را به دلیل اهمیت اکولوژیکی می‌توان مد نظر داشت. مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آن، دریاچه ارومیه است که به نظر می‌رسد این روز‌ها نفس‌های آخر را می‌کشد و چیزی تا مرگ کامل آن باقی نمانده است. دریاچه‌های هامون در استان سیستان و بلوچستان در مرز شرقی ایران، دریاچه‌های کافتر، بختگان، مهارلو، پریشان و طشک در استان فارس، دریاچه جازموریان در جنوب کرمان و غرب سیستان و بلوچستان، تالاب گاوخونی در استان اصفهان، دریاچه نمک و حوض سلطان در استان قم و … از جمله مهم‌ترین دریاچه‌های خشک شده ایران هستند که دست بر قضا برخی از آنان مانند دریاچه نمک قم، تالاب حوض سلطان، دریاچه ارومیه و … از جمله مهم‌ترین منابع غنی «لیتیوم» هستند.

«لیتیوم» ارزش خشک شدن دریاچه‌ها را دارد؟

ایران از معدود کشور‌هایی است که به مقادیر مناسبی از ذخایر عناصر نادر خاکی و فلزات با ارزش دسترسی دارد که بعد از فرآیند اکتشافات پهنه‌های معدنی در سال ۱۳۹۳، شناسایی ذخایر لیتیوم از جمله اتفاقاتی بود که در این اکتشافات رخ داد و فلزات کم‌یابی مانند فلز لیتیوم در مناطق مختلف کشور در مقادیر مناسب رصد شد و استحصال نیمه‌صنعتی آن در دستور کار قرار گرفت.

بیشتر عناصر نادر خاکی و فلزات کمیاب برای استخراج به تکنولوژی بالایی نیاز دارند و بر خلاف دیگر محصولات معدنی در حجم کم و در ابعاد کیلوگرم خرید و فروش می‌شود که همین امر به علت قیمت بالای آن‌ها و سختی استحصال‌شان بوده و در صورتی که بتوان در استحصال و تولید این مواد به مزیت رسید، در عمل ارزش افزوده بالایی خواهند داشت، زیرا فلزی مانند لیتیوم در صنایع «های‌تک» مصارف بسیاری دارد و استفاده از آن از سال ۲۰۱۵ تاکنون بیش از ۱۰ برابر افزایش داشته است.

اکتشاف و استخراج این فلز نیاز به فناوری‌های بالایی دارد و با توجه به این‌که امروز دنیا به سمت اتومبیل‌های الکترونیکی پیش می‌رود که باتری آن‌ها نیز از لیتیوم ساخته می‌شود، از این فلز با ارزش به عنوان یکی از نیاز‌های تکنولوژی روز یاد می‌شود.

لیتیوم اکنون در بازار‌های جهانی به صورت فلز، به طور تقریبی ۱۶۰ دلار به ازای هر کیلوگرم به فروش می‌رسد، همچنین کنسانتره آن با کیفیت‌های «درجه کیفیت ساخت باطری»، «کربنات لیتیوم» و «کنسانتره» به ترتیب در حدود ۲۰ هزار دلار، هفت دلار و پنج دلار در هر تن به فروش می‌رسد.

شاه‌ماهی که به نفع سودجویان شد

چنانچه مشخص است فلز لیتیوم یکی از فلز‌های گرانبهایی است که در سال‌های اخیر برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار گرفته و تقاضای زیادی در بازار‌های جهانی برای آن وجود دارد، به‌گونه‌ای که قیمت این فلز در بازار شانگهای، طی کمتر از ۸ ماه بیش از ۴۰۰ درصد افزایش داشته است.

این مطلب با توجه به استخراج تخصصی و سخت این فلز که بیشتر از آب شور اقیانوس و کف دریا‌ها به دست می‌آید، اما در ایران در عمق نیم‌متری و در برخی موارد از سطح دریاچه‌های خشک شده و به سهولت به دست می‌آید. این موضوع مانند صید شاه‌ماهی است که از برنامه‌های نامتوازن توسعه، به ویژه در زمینه احداث سد‌ها و خشک شدن تالاب‌ها و به نفع سودجویان و مخالفان احیا دریاچه‌ها رقم زده شد. البته شاید برداشت به این شیوه بسیار راحت و بدون دردسر و کم هزینه باشد، اما در بلند مدت تاثیرات بسیار زیادی بر اکوسیستم داشته و مرگ بسیاری از دریاچه‌ها و تالاب‌ها به منزله مرگ طبیعت و خالی از سکنه شدن منطقه درگیر این روند است.

بررسی وضعیت حمایت از محیط‌زیست در دنیا به حدی جدی است که کشوری مانند سوئد در اروپا با وجود داشتن بزرگ‌ترین معدن طلای اروپا (بولیدن)، آن را از سال ۱۹۶۷ تعطیل کرده و تنها دو شرکت معدنی لوندین و سوندیک در این کشور مشغول به کار هستند. استفاده از ذخایر معدنی در حوزه اقتصاد بسیار مهم و ضروری است.

با توجه به استخراج تخصصی و سخت این فلز که بیشتر از آب اقیانوس و کف دریا‌ها به دست می‌آید، اما در ایران در عمق نیم‌متری و در برخی موارد از سطح دریاچه‌های خشک شده و به سهولت به دست می‌آید. این نحوه استفاده زمانی از اهمیت برخوردار است که بر مبنای اصول توسعه پایدار باشد. سوئد ترجیح داده تا به جای درآمدزایی از معادن، در صنعت گردشگری سرمایه‌گذاری کند، تا از این طریق محیط‌زیست خودش را حفظ کرده و درست در زمانی‌که بیشتر نقاط دنیا با مشکل کم‌آبی و فرونشست روبرو هستند، این کشور وضعیت بسیار خوبی داشته و بعید نیست تا در آینده به یکی از معدود مکان‌های دنیا برای مهاجرت و فرار از وضعیت بحرانی محیط‌زیست باشد.

درمجموع می‌توان گفت؛ قدر مسلم درآمدزایی از طریق گردشگری و آن هم با وجود پتانسیل‌های خوب ایران (دریاچه ارومیه و دریاچه نمک قم در دل کویر) در این حوزه هم پایدارتر و هم منطقی‌تر خواهد بود.

منبع: آفتاب

کلیدواژه: خشکسالی دریاچه ارومیه استخراج لیتیوم دریاچه های خشک شده دریاچه نمک قم دست می آید دریاچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۶۴۲۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عملیات حفاری خط ۱۰ متروی تهران

به گزارش خبرگزاری مهر، حسین نصر آزادانی مجری خط ۱۰ متروی تهران در جریان بازدید خبرنگاران از ایستگاه متروی دریاچه چیتگر و چند ایستگاه دیگر خط ۱۰ گفت: خط ۱۰ مترو ۳۴ ایستگاه و ۴۷ کیلومتر تونل دارد و از غربی‌ترین نقطه تهران شروع و در انتها در فلکه سوم تهرانپارس تقاطع خط ۴ تمام می‌شود.

وی با بیان اینکه این خط مناطق یک تا پنج و ۲۱ و ۲۲ را پوشش می‌دهد، اظهار کرد: مناطقی که از سیستم انبوه‌بر مترو کم‌بهره هستند از این خط بهره‌مند خواهند شد. خط ۱۰ بار جمعیتی زیادی را که در منطقه ۲۲ وجود دارد، پوشش می‌دهد و در کاهش حجم ترافیک بزرگراه‌های نیایش، همت، حکیم و تهران کرج سهم بسزایی دارد.

نصرآزادانی خاطرنشان کرد: خط ۱۰ در ایستگاه تقاطعی این خط با خط پنج «یعنی وردآورد» تا ۵۰ درصد از مسافران کرج را پوشش می‌دهد و تراکم مسافری ایستگاه‌های خط ۴ و ۲ را در ایستگاه صادقیه و ارم سبز بهبود می‌دهد.

مجری خط ۱۰ متروی تهران با بیان اینکه ایستگاه دریاچه، کارگاه مرکزی قطعه غربی خط ۱۰ و محل ورود دو دستگاه تی‌بی‌ام است، عنوان کرد: تی‌بی‌ام یک به سمت شرق حفاری کرده و تی‌بی‌ام شماره ۳ به سمت غرب و وردآورد حرکت خود را آغاز خواهد کرد. بنا بر این است که حفاری تونل‌های خط ۱۰ مترو با ۵ دستگاه تی‌بی‌ام انجام بگیرد.

وی بیان داشت: برنامه‌ریزی شده تا فاز یک خط ۱۰ ظرف چهار سال به شرط تأمین منابع مالی به بهره‌برداری برسد. حدود ۱۶ موقعیت را با کمک شهرداران مناطق ویژه ایستگاه‌های این خط تحویل قرارگاه خاتم دادیم.

نصر آزادانی با اشاره به ایستگاه‌های در حال ساخت این خط گفت: عملیات عمرانی ایستگاه‌های پژوهش، دریاچه چیتگر، اتریش، ساحل، میدان موج المپیک، کوهسار، جنت‌آباد، سردار جنگل، ایرانشهر و میدان کتاب آغاز شده است. مناقصه سایر ایستگاه‌های خط ۱۰ نیز در حال انجام است.

محمد علی پاشا زانوسی، مدیر پروژه پیمانکار شرکت بین الملل عمران سریر نیز در این بازدید گفت: در حال حاضر در کارگاه ایستگاه تبادلی و تقاطعی با خط ۶ مترو به نام Y۱۰-Z۶ هستیم که این ایستگاه ۱۴۲ متر طول دارد.

وی ادامه داد: احجام آن حدود ۹۰ هزار متر مکعب و میزان بتن ریزی آن ۳۴ هزار متر مکعب است. این ایستگاه یک تونل فرعی به طول ۱۹۰ متر دارد که در حال حفاری است.

فرشاد نامی مشاور پروژه کارگاه متروی میدان المپیک نیز گفت: پروژه تجهیز کارگاه میدان دهکده المپیک که در منطقه ۲۲ قرار دارد از سال ۱۴۰۰ شروع شد. در حال حاضر در حال حفاری شمع‌های سازه نگهبان هستیم. بعد از حفاری شمع‌ها با روش تاپ‌داون سازه نگهبان ایستگاه و تراز آن را شروع می‌کنیم.

شاهرخ حیدری مدیر پروژه مهندسین مشاور شرکت بهرو درباره ایستگاه میدان اتریش گفت: در طراحی این ایستگاه که در خط ۱۰ قرار دارد تلاش کردیم که باتوجه به زمین‌های موجود و همکاری شهرداری مناطق عمق خط را کاهش بدهیم. این امر می‌تواند دستاوردهایی اعم از کاهش هزینه و افزایش سرعت اجرا داشته باشد.

وی ادامه داد: عمق ایستگاه میدان اتریش ۲۱ متر و تراز ریل آن ۱۸ متر است. حدود ۵۰ درصد ایستگاه به تراز کف رسیده و سریعاً بتن ریزی شروع می‌شود.

حیدری با تاکید بر اینکه تی بی ام از ایستگاه دریاچه به سمت ایستگاه میدان اتریش در حال حرکت است، اظهار کرد: به زودی ایستگاه به مرحله‌ای می‌رسد که تی بی ام از آن عبور می‌کند. به محض عبور دستگاه سایر فعالیت‌ها می‌تواند انجام شود.

وی در پایان گفت: برنامه بهره برداری ما از ایستگاه حدوداً ۳۰ ماهه است و ایستگاه میدان اتریش که جز ایستگاه‌هایی است که در فاز اول به بهره‌برداری می‌رسد در سال ۱۴۰۴ افتتاح خواهد شد. پیش بینی شده که ورودی‌ها و هواسازهای ایستگاه نیز به موازات کار شود.

کد خبر 6094412